ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ (ΥΠ)ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ενόψει της τροποποίησης της σύμβασης παραχώρησης

ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Το 1995 υπογράφεται η σύμβαση Ανάπτυξης του Αεροδρομίου με την γερμανική Hochtief, για την διαχείριση και την εκμετάλλευση του αεροδρομίου, και κυρώνεται  από τον ελληνικό νόμο 2338/95. Το Δημόσιο κατέχει το 55% των μετοχών, το management  όμως, ανήκει στον ιδιώτη που διαθέτει το μεγαλύτερο πακέτο.

Με τον νόμο αυτό ιδρύθηκε η εταιρεία “Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών” μέσω της σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα. Από τη σύμβαση προβλέπεται ότι η εταιρεία οφείλει να καταβάλλει ανταποδοτικούς και άλλους φόρους, όπως και τέλη στους δήμους και τις κοινότητες [Σπάτων - Αρτέμιδας (τέως Λούτσας), Ραφήνας - Πικερμίου, Παιανίας, Μαρκόπολου, και Κορωπίου] γύρω από το αεροδρόμιο. 

Στην συνέχεια ψηφίστηκε ο νόμος 3631/2008 ο οποίος προέβλεψε ότι με απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Μεταφορών θα καθορίζεται η διαδικασία επιβολής και είσπραξης των δημοτικών τελών και φόρων των τότε 6 επίμαχων Δήμων από το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος. Δηλαδή, οι δημοτικοί φόροι και τα δημοτικά τέλη θα έπρεπε να είχαν αρχίσει να καταβάλλονται ήδη από το 2008.

Όμως, από το 2008 κανένας από τους συναρμόδιους υπουργούς δεν υπέγραψε την προβλεπόμενη υπουργική απόφαση.

Το 2014 η Hochtief πούλησε το 26.7% των μετοχών στην καναδική PSP, ενώ το 13.3% πέρασε σε καναδικά και αυστραλιανά επενδυτικά σχήματα υπό τη δική της  διαχείριση.

Λίγες ημέρες πριν από την ανακοίνωση της αποχώρησης της Hochtief και ενώ μεταβίβαζe το μερίδιο της στον καναδικό ασφαλιστικό φορέα Public Sector Pension Investment Board, αιφνιδιάζοντας την ελληνική κυβέρνηση, με απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Δ. Καλογερόπουλου έγινε δεκτή η προσφυγή της εταρείας “Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών”, με την οποία ακυρώθηκε απόφαση του δημάρχου Σπάτων –Αρτέμιδος που επέβαλε τέλη καθαριότητας άνω των 50 εκ. ευρώ.

Ο κ. Καλογερόπουλος είχε δικαιολογήσει την απόφασή του, ισχυριζόμενος ότι “το κτιριακό συγκρότημα του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών είναι απολύτως αύταρκες, όσον αφορά στις υπηρεσίες καθαριότητας, φωτισμού και κοινής ωφελείας, τις οποίες μάλιστα παρέχει κατ' αποκλειστικότητα στους φορείς που στεγάζονται και λειτουργούν στα επιμέρους κτίρια του”.

Τον Ιούνιο του 2015 οι Δήμοι κατέθεσαν αίτημα προς τα συναρμόδια Υπουργεία να προχωρήσουν στην έκδοση της Υπουργικής Απόφασης καθορισμού των όρων και προϋποθέσεων, αλλά και του ύψους των δημοτικών, κ.λπ. τελών, αίτημα που δεν απαντήθηκε, οπότε οι Δήμοι προσέφυγαν στο ΣτΕ, ζητώντας την ακύρωση της παράλειψης της Κεντρικής Διοίκησης να ρυθμίσει το ζήτημα της επιβολής δημοτικών φόρων και δημοτικών τελών σε βάρος της Εταιρείας του Αεροδρομίου και των λοιπών επιχειρήσεων που λειτουργούν στο χώρο του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. 

Με την προνομιακή αυτή μεταχείριση της Εταιρείας “Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών”

παραβιάζεται η Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), αλλά και η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτοδιοίκησης που το 1989 κυρώθηκε από την χώρα μας. συνταγματικές αρχές της ισότητας και της ισονομίας στα δημόσια βάρη (άρθρο 4 Συντάγματος), καθώς και η συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλεια των ΟΤΑ, αφού τα τέλη, κ.λπ. αποσκοπούν στην κάλυψη των δαπανών των Δήμων.

Εκτός από το θέμα της ρύθμισης δημοτικών φόρων και τελών, παραμένει ακόμα ανοικτό το πρόβλημα της δέσμευσης, από τη σύμβαση, της Ζώνης Περιορισμένης Ανάπτυξης του Αεροδρομίου (Ζ.Π.Α.Α.), συνολικής έκτασης 17.000 στρεμμάτων, που περιβάλλει το αεροδρόμιο, και που διατηρεί σε καθεστώς ομηρίας τη χρήση μιας σημαντικής έκτασης με όρους αποικιοκρατικούς.

Με την αναθεώρηση της σύμβασης που θα ισχύσει από το 2026 αναμένεται επέκταση της παραχώρησης διαχείρισης και εκμετάλλευσης για 20 χρόνια και ενδεχόμενα αλλαγή των όρων που καθορίζουν την αποκλειστικότητα του management.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Σπάτων Αρτέμιδος, στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη για την τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης,  με απόφασή του της 25.08.2016 ενέκρινε την υποβολή Υπομνήματος για το θέμα των δημοτικών φόρων και τελών, καθώς και για την Ζώνη Περιορισμένης Ανάπτυξης Αεροδρομίου, που συνέταξε κατ’ ανάθεσή του το νομικό γραφείο Παπακωνσταντίνου. 

https://diavgeia.gov.gr/doc/7%CE%96%CE%A13%CE%A91%CE%A7-%CE%98%CE%A95?inline=true

Τις δικές του παρατηρήσεις επί του Υπομνήματος αυτού έχει δημοσιοποιήσει ο δημοτικός Σύμβουλος Χρ. Τσαντήλας στο blog Ανατολική Ακτή.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Οι διεκδικήσεις αυτές, ωστόσο, περιορίζονται κύρια στους οικονομικούς όρους της νέας σύμβασης και τη Ζ.Π.Α.Α.

Όμως, η συζήτηση για την τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης της διαχείρισης και εκμετάλλευσης του αεροδρομίου που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν μπορεί να αγνοήσει  τη συσσώρευση των προβλημάτων που ανέδειξε η εμπειρία της 15ετούς λειτουργίας  του αεροδρομίου από το 2001 μέχρι σήμερα, με συνέπειες για το οικιστικό περιβάλλον και την υγεία  του πληθυσμού των γειτονικών προς το αεροδρόμιο δήμων, που η Πολιτεία οφείλει με έγκυρες μελέτες να αποτιμήσει σε βάθος χρόνου. Προβλημάτων που είναι αντιμετωπίσιμα και σε ένα βαθμό αναστρέψιμα, αν και εφόσον οι ρυθμίσεις γίνουν έγκαιρα.

 

Δε χρειάζεται να επαναλαμβανόμαστε, γιατί τα ζούμε και τα υφιστάμεθα.

Ηχορύπανση ανελέητη, έλλειψη περιορισμών νυκτερινών πτήσεων, αλλεπάλληλες παραβιάσεις των αεροδιαδρόμων, πτήσεις πάνω από τον οικιστικό ιστό, με κρίσιμο το θέμα της ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ από ενδεχόμενο ατύχημα. Επιβάρυνση του ατμοσφαιρικού αέρα με πρωτογενείς ρύπους από την εκπομπή καυσαερίων (CO,  NO₂,  O₃  και  μικροσωματιδίων), του εδάφους, των καλλιεργειών και του υδροφόρου ορίζοντα, έλλειμμα ελέγχου της ρύπανσης με βαρέα μέταλλα από το σύστημα διάθεσης των υγρών αποβλήτων και τα πλημμυρικά φαινόμενα.

Η Ελλάδα έχει καθυστερήσει να θεσπίσει ανώτατα επιτρεπτά όρια θορύβου γύρω από τα αεροδρόμια, όπως επιβάλλει η ευρωπαϊκή Οδηγία 49/2002 που ήδη έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία από το 2006.

Παράλληλα, εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι ανεπαρκεί ο έλεγχος  μέσω των υφιστάμενων δικτύων παρακαλούθησης και χαρτογράφησης θορύβου και ποιότητας αέρα, καθώς και των αλλεπάλληλων παραβάσεων αεροπορικών εταιρειών και των κυρώσεων που θα έπρεπε να επιβάλλονται, με ευθύνες και της Κεντρικής Διοίκησης που δεν έχει θωρακίσει το θεσμικό πλαίσιο με τις αποφάσεις της και της ολιγωρίας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

Η ρύπανση και η όχληση που προκύπτουν, αλλά και η αντικειμενική υποβάθμιση περιουσίας των δημοτών, καθώς και οι πρόσθετες επιβαρύνσεις για μέτρα ηχομόνωσης, δημιουργούν δικαιώματα ειδικών αντισταθμιστικών τελών (τέλη όχλησης ή περιβαλλοντικά) που θα πρέπει να διεκδικηθούν και μάλιστα σε εναρμόνιση με το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Η δίκαιη κατανομή και η αξιοποίηση αυτών των τελών επιβάλλει τη θέσπιση αξιόπιστου, διαφανούς και αδιάβλητου μηχανισμού, π.χ. ενός Περιβαλλοντικού Ταμείου, με κεντρική εποπτεία.

Επόμενα, οι ρυθμίσεις για την προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος επιβάλλεται να περιληφθούν στις τροποποιήσεις των όρων παραχώρησης, και σε καμία περίπτωση δεν είναι εκτός ημερήσιας διάταξης, όπως έχει υποστηριχθεί, παράλληλα με την αναγκαία προσαρμογή της σχετικής νομολογίας, ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικά.

Τοπικοί φορείς του Δήμου μας έχουν αναπτύξει διαχρονικά έντονη αγωνιστική δραστηριότητα, με πολύχρονη γνώση και εμπειρία για τις επιπτώσεις από τα θεσμικά  κενά και τη λειψή εφαρμογή των διαδικασιών μείωσης θορύβου και ρύπων  και με τη συνεχή ενημέρωσή τους για το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την λειτουργία των αεροδρομίων, ώστε να έχουν αναδειχτεί σε έγκυρο και υπολογίσιμο συνομιλητή με τους εμπλεκόμενους φορείς. Αναφέρουμε τις πρόσφατες συναντήσεις αντιπροσωπείας του Πανελλήνιου Σωματείου “Περιβαλλοντική Αρμονία” με την Διοίκηση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, παρουσία εκπροσώπου της εταιρείας Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, και μάλιστα με επιτόπια στον Δήμο μας επίσκεψη παραγόντων της Υ.Π.Α.

Από τον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης κ. Χρ. Ποθουλάκη η  αναφορά στον περιβαλλοντικό έλεγχο του Αεροδρομίου που έχει ο ίδιος ζητήσει και στα περιβαλλοντικά ζητήματα που πρέπει να επανεξεταστούν ενόψει της νέας σύμβασης, εδώ :  

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1175253272497763&id=100000393031716

Παράλληλα, το Συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας Αρτέμιδος ενέκρινε με απόφασή του στις 22.08.2016 εισήγηση της τοπικής συμβούλου Ε. Εμφιετζή για την ενσωμάτωση στο Υπόμνημα των οικονομικών διεκδικήσεων του Δήμου και των απαιτήσεων που αφορούν το οικιστικό περιβάλλον.

https://diavgeia.gov.gr/doc/%CE%A9%CE%A630%CE%A91%CE%A7-%CE%A0%CE%A6%CE%94?inline=true

Απ’ όσο γνωρίζουμε, το Δημοτικό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί κατά την επόμενη συνεδρίασή του να αποφασίσει για την ενσωμάτωση της εισήγησης αυτής στο τελικό υπόμνημα του Δήμου. Είναι απαραίτητο η δέσμευση να τηρηθεί !!

______________________________