Τετάρτη 24 Μαΐου 2017

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΤΟΠΟΙ, ΔΙΠΛΑ ΜΑΣ

Bρήκαμε αυτό το θαυμάσιο παλιότερο δημοσίευμα του LIFO που μας προσφέρει μια φωτογραφική ξενάγηση. 

Ακριβώς, όπως λέει η δημοσιογράφος Αργυρώ Μποζώνη: 

με την ευχή και την προτροπή να τη βάλετε στο πρόγραμμά σας. Δέστε το σαν μια μικρή εκδρομή, οι παραλίες είναι δίπλα, τα μποστάνια ανοιχτά, με τα αλμυρίκια και τα ζαρζαβατικά στους πάγκους, είναι μόνο μια ώρα δρόμος (για μας, λίγα λεπτά).   



Το μουσείο Βραυρώνας, έργο του αρχιτέκτονα Φωτιάδη.



Ο εκθεσιακός χώρος του μουσείου αναπτύσσεται σε ένα επίπεδο και περιλαμβάνει τον προθάλαμο, πέντε αίθουσες και ένα αίθριο. 








Στην αίθουσα 3 εκτίθενται τα πολυάριθμα αγαλμάτια μικρών αγοριών και κοριτσιών («άρκτοι»), καθώς η Άρτεμις ήταν θεά προστάτιδα του τοκετού και των παιδιών. 


Η Άρτεμις ήταν θεά, σκληρή, αεικίνητη, δίκαιη, θεά του κυνηγιού αλλά και με καθολική προστασία στη φύση, έχοντας κοντά της όλα τα ζώα και τα πουλιά, δίδυμη αδερφή του Απόλλωνα και προστάτης και των μικρών παιδιών. Σύνθετη και περίπλοκη προσωπικότητα με «βιογραφικό» γεμάτος άθλους και μάχες, θεά τιμωρητική, εκδικητική σε όσους δεν την αναγνώριζαν και την τιμούσαν, κατείχε μια εξέχουσα θέση ανάμεσα στους θεούς του Ολύμπου.
Την περίοδο του Τρωϊκού πολέμου, Απόλλων Άρης, Αφροδίτη, Λητώ και Άρτεμις βρίσκονται με την μεριά των Τρώων. Σύμφωνα με το μύθο, η θεά Άρτεμις απαιτεί τη θυσία της Ιφιγένειας προκειμένου να αφήσει τον Μυκηναίκό στόλο να αποπλεύσει προς την Τροία. Ο Αγαμέμνονας κάποτε σκότωσε χωρίς να το καταλάβει ένα ιερό ελάφι της θεάς στο άλσος της. Η θεά σώζει την τελευταία στιγμή την Ιφιγένεια και την μεταφέρει στη χώρα των Ταύρων. 
Ο Ευριπίδης αναφέρει πως όταν επέστρεψε η Ιφιγένεια στην Ελλάδα έγινε ιέρεια της Αρτέμιδας στην περιοχή της Βραυρώνας. 

Η Άρτεμις ονομάζεται και Αγροτέρα, Αλφειαία, Αμαρυσία, Βραυρωνία, Δικτυνναία,  Εκάτη, Ελαφηβόλος, Ελαφιαία, Ευπλοία, Επιδήλιος, Εφεσία, Λαφρία, Λιμνάτιδα, Μουνιχία, Ντιάνα, Σωτήρα, Φιλομείρακος.    








Η πομπή των μικρών άρκτων 





Πολυάριθμα χαριτωμένα αγάλματα παιδιών 5-10 χρόνων καθώς και ανάγλυφα χρονολογούνται στον 4ο π.Χ. αι. και δείχνουν ότι ήταν ζωντανή η παράδοση ν' αφιερώνονται στη θεά «παίδες» που ονομάζονται «άρκτοι». 








Η λατρεία της Αρτέμιδας στο ναό της Βραυρώνας ξεκινάει όπως φαίνεται τον 8ο αιώνα π.Χ. , ενώ ο ναός χτίζεται τον 6ο αιώνα π.Χ. Η περιοχή εγκαταλείπεται πιθανόν μετά από πλημμύρες, τον 2ο π.Χ. αιώνα. 
Τρεις αιώνες αργότερα, ο Παυσανίας, δεν αναφέρει τίποτα για την περιοχή της Βραυρώνας, παρά το μύθο του Ευριπίδη για την επιστροφή της Ιφιγένειας. Οι ναοί στους οποίους λατρευόταν η Άρτεμις ήταν ιδιαιτέρως σημαντικοί στον αρχαίο κόσμο. Στην Βραυρώνα λατρευόταν η Άρτεμις Βραυρωνία, σε ένας από τους σημαντικότερους ναούς της αρχαίας Ελλάδας. Το όνομά της Αρτέμιδα, δίδεται σε όλη την περιοχή. Η Βραυρώνα ανήκε στα 12 αρχαία κράτη της Αττικής. Αρχαιολογικά ευρήματα πιστοποιούν ότι υπήρχε στη θέση αυτή οικισμός ήδη από τη νεολιθική περίοδο, ο οποίος αναπτύχθηκε ιδίως στη μεσοελλαδική και στη μυκηναϊκή εποχή. Τα Βραυρώνεια γιορτάζονταν κάθε πενταετία προς τιμή της Βραυρωνίας Αρτέμιδος την 17η του μηνός Μουνυχιώνος.   









Επιτύμβια λήκυθος με σκηνή αποχαιρετισμού 





Το κάτω τμήμα αυτής της στήλης βρέθηκε το 1961/62 σε ένα κτήμα. Παραδόθηκε το 1963 στο Μουσείο Βραυρώνας. Το επάνω μέρος της στήλης ως προϊόν αρχαιοκαπηλίας φυγαδεύθηκε στο εξωτερικό.Έγινε γνωστό μόλις το 1990, όταν δημοσιεύθηκε στον κατάλογο της συλλογής της Σέλμπι Γουάιτ και του Λίον Λεβί, στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Επαναπατρίσθηκε το 2008. 






Η αρπαγή των όπλων του Φιλοκτήτη.






Η μικρή γελαστή "άρκτος" οδηγεί την πομπή των παιδιών προς την Αρτέμιδα. 








Ιωάννης Παπαδημητρίου



Το 1945 ο αρχαιολόγος Ιωάννης Παπαδημητρίου έκανε ανασκαφές στην περιοχή. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και κατά την δεκαετία του 1950 και 1960 και αποκάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού χώρου. 

Τα σημαντικότερα αξιοθέατα του αρχαιολογικού χώρου είναι ο ναός της Αρτέμιδος, η στοά σχήματος Π, η ιερή πηγή, η γέφυρα πάνω στον Ερασινό ποταμό, η παλαίστρα, το γυμνάσιο. 
Ο ναός της Αρτέμιδος είναι ένας μικρός σε μέγεθος ναός από τον οποίο σώζεται κυρίως η πλαϊνή του πλευρά, Υπάρχει αμφιβολία για την μορφή που είχε η πρόσοψή του αλλά πιστεύεται πως ήταν εξάστυλος, κατά μία άλλη άποψη δίστυλος με τοίχο ενδιάμεσα. Η στοά σχήματος Π περιέβαλλε ένα μεγάλο προαύλιο στην πλαϊνή πλευρά του ναού. Γύρω από την στοά υπήρχαν βάσεις με μικρά αγάλματα. «Το ιερό της Αρτέμιδος Βραυρωνίας είναι ένα από τα αρχαιότερα και πιο σημαντικά ιερά της Αττικής και είχε υποστηρικτές σπουδαίους άνδρες όπως ο Κίμωνας, ο Πεισίστρατος, ο Μιλτιάδης». Ο ναός της Αρτέμιδος οικοδομήθηκε το πρώτο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με το μύθο, η Ιφιγένεια, κλειδούχος ιέρεια της Αρτέμιδος, λατρευόταν στο ιερό ως χθόνια ηρωίδα.    

Στον λόφο όπου βρισκόταν αυτός ο οικισμός (κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου) οι ανασκαφές του Ι. Παπαδημητρίου αποκάλυψαν το ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, η οποία στη Βραυρώνα συνδέεται στενά με την Ιφιγένεια, ώστε πολλοί θεωρούν την τελευταία (Ιφιγένεια) παλαιότερη θεότητα που αντικαταστάθηκε και συγχωνεύθηκε με την πρώτη. Αρχικά η θεότης αυτή ήταν θεά των γεννήσεων και λατρευόταν σε σπηλιά, όπως συνήθως οι θεές των γεννήσεων. Πραγματικά στη Βραυρώνα βρέθηκε η λατρευτική σπηλιά και τα ευρήματα μαρτυρούν ότι ετελείτο σ' αυτήν λατρεία από τον 8ο - 7ο π.Χ. αιώνα. Όταν αργότερα γκρεμίστηκε η είσοδος της σπηλιάς, κτίστηκε στη θέση αυτή ένα μικρό ιερό και κοντά σ' αυτό η «ιερά οικία» της ιέρειας της Αρτέμιδος, ενώ στον λεγόμενο «τάφο της Ιφιγένειας» αφιερώνονταν τα ενδύματα γυναικών που πέθαναν κατά τον τοκετό.    









Τρεις γενιές της οικογένειας του Αριστονίκου και οι δούλοι τους σε πομπή προς την Αρτέμιδα μαζί με τον ταύρο που πρόκειται να θυσιάσουν προς τιμήν της 






Ομάδα αρχαιολόγων στα τέλη της δεκαετίας του 50 στη Βραυρώνα 





Δίπλα στον υγρότοπο, ο δρόμος που οδηγεί από το Μουσείο στον Αρχαιολογικό χώρο 






Αρχαιολογικός Χώρος Βραυρώνας. Η στοά του Ιερού. 



Στον προθάλαμο του Αρχαιολογικού Μουσείου παρουσιάζεται η ιστορία των ανασκαφών στο ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα (1948–1963) και οι εργασίες για την αναστήλωση της Στοάς, του μεγαλύτερου και καλύτερα διατηρημένου κτηρίου που ήλθε στο φως. 
Στην αίθουσα 1 προβάλλονται διαχρονικά οι οικισμοί, που οργανώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Βραυρώνας από τα προϊστορικά χρόνια έως τη συγκρότηση του αρχαίου δήμου των Φιλαϊδών, θρησκευτικό κέντρο του οποίου υπήρξε το ιερό της Αρτέμιδος. Στην ίδια αίθουσα παρουσιάζονται τα μνημεία του ιερού της Βραυρώνας, που χρονολογούνται στον 5ο αι. π.Χ.: ο δωρικός Ναός της Αρτέμιδος, η Στοά, το Ηρώο της Ιφιγένειας και η Ιερά Οικία, που οικοδομήθηκαν στους βόρειους πρόποδες του λόφου, εκεί που κατά τον ανασκαφέα υπήρχε το αναφερόμενο στις πηγές «Κενήριον Ιφιγένειας», καθώς επίσης η τετράγωνη οριζόντια γέφυρα και ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου (15ος αι. μ.Χ.). 
Στην αίθουσα 2 αναπτύσσονται η ίδρυση του ιερού της Αρτέμιδος, τα λατρευτικά δρώμενα προς τιμήν της θεάς και οι ιδιότητες με τις οποίες προβάλλεται η Άρτεμις στη Βραυρώνα.Εκτίθενται επίσης πήλινοι αναθηματικοί πίνακες, πήλινα ειδώλια και αγγεία που εικονίζουν την Αρτέμιδα με διάφορες ιδιότητές της ως Άρτεμι-Εκάτη, ως Ταυροπόλο και ως Κυνηγέτιδα και Προστάτιδα των Ζώων. 
Στην αίθουσα 3 εκτίθενται τα πολυάριθμα αγαλμάτια μικρών αγοριών και κοριτσιών («άρκτοι»), καθώς η Άρτεμις ήταν θεά προστάτιδα του τοκετού και των παιδιών. 
Στην αίθουσα 4 παρουσιάζονται αφιερώματα-προσωπικά αντικείμενα των γυναικών προς τη θεά με αφορμή το γάμο τους ή τη γέννηση των παιδιών τους: πυξίδες, μεταξύ των οποίων λίθινες και ξύλινες, που χρονολογούνται από τον 9ο έως τον 4ο αι. π.Χ. και προορίζονταν για τη φύλαξη ειδών καλλωπισμού και κοσμημάτων, αρωματοδοχεία, κυρίως ληκύθια και αλάβαστρα του 6ου και του 5ου αι.π.Χ., κοσμήματα και χάλκινα κάτοπτρα, με χαρακτηριστικότερο το ενεπίγραφο κάτοπτρο της Ιππύλας.     





Η μερικώς ανακαινισμένη Στοά 





Το εντυπωσιακό φυσικό περιβάλλον διασχίζει ο μικρός χείμαρρος Εράσινος. 





Το 1945 ο αρχαιολόγος Ιωάννης Παπαδημητρίου έκανε ανασκαφές στην περιοχή. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και κατά την δεκαετία του 1950 και 1960 και αποκάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού χώρου. 
Τα σημαντικότερα αξιοθέατα του αρχαιολογικού χώρου είναι ο ναός της Αρτέμιδος, η στοά σχήματος Π, η ιερή πηγή, η γέφυρα πάνω στον Ερασινό ποταμό, η παλαίστρα, το γυμνάσιο. 














Το βήμα του αρχαίου ναού 



Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας χτίστηκε το 1962 στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του λόφου, σε απόσταση 200μ. περίπου από τον αρχαιολογικό χώρο, σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα Γ. Φωτιάδη. 

Το 2008, πενήντα μία αρχαιότητες επιστρέφουν από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας, στο πλαίσιο της επανέκθεσής τους, όπως αποφάσισε ομόφωνα σύμφωνα με την εισήγηση το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Στο Μουσείο της Βραυρώνας, οι εργασίες ανακαίνισης και η επανέκθεση των συλλογών του ολοκληρώθηκαν το 2009. Τα πλούσια και ποικίλα αναθήματα που υπάρχουν μαρτυρούν τη φύση της λατρείας της Άρτεμης και τα λατρευτικά δρώμενα που τη συνόδευαν. 

Ανάμεσα στα ωραιότερα εκθέματα τα μαρμάρινα κεφάλια κοριτσιών, αγαλματίδια καθιστών αγοριών αλλά και τα παιχνίδια τους μαρτυρούν πώς περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο τους: Με το αρτιάζειν (μονά-ζυγά), τα πεντέλιθα, τον αστραγαλισμό, με βώλους από πηλό και γυαλί, ζάρια αλλά και με πλαγγόνες (κούκλες). Πάντως, τα κορίτσια χάριζαν τα παιχνίδια τους στις προστάτιδες θεές του γάμου πριν από την ενηλικίωσή τους.   

Η Βραυρώνα Βρίσκεται στην Ανατολική Αττική, 35 χιλ. απόσταση από το κέντρο της Αθήνας. Κοντά σε αυτή, και μόνο 5 λεπτά απόσταση με αυτοκίνητο βρίσκονται οι δύο γνωστές παραλιακές πόλεις Αρτέμιδα και Πόρτο-Ράφτη. Το εισιτήριο του μουσείου είναι 3 ευρώ και του αρχαιολογικού χώρου, 2 ευρώ.   




Η ανεύρεση του αναγλύφου των Θεών. Βραυρώνα, 1958, φωτογραφία του Νικόλαου Τομπάζη.




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Πάρις Ταβιτιάν 
Πηγή: www.lifo.gr

http://www.lifo.gr/team/u50698/52827


Αφιέρωμα του Ιωάννη (Γιάννη) Παπαδημητρίου (1904-1963) ΕΔΩ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου