MySpaArt

“Επιρρεπείς οι άνθρωποι, πιστεύουν τα πιο ανορθολογικά…”

Ο μεγαλύτερος εχθρός της γνώσης δεν είναι η άγνοια, 

είναι η ψευδαίσθηση της γνώσης. 

Stephen Hawking

Στις μέρες που ζούμε, όλο και πιο ασφυκτικά μας πολιορκεί η τάση απαξίωσης της τεκμηριωμένης επιστημονικής γνώσης, η παραποίηση της αλήθειας και η στρέβλωση της  πραγματικότητας, μέρος ενός φαινομένου που κατατείνει στο να απομονώσει την επιστημονική γνώση και να βάλει στην γωνία όσα, βήμα το βήμα, έχουν κατακτηθεί στην πορεία της ανθρώπινης σκέψης. 


Άρθρα στον Τύπο, τηλεοπτικές ομιλίες και διαλέξεις, εκδόσεις βιβλίων, ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιχειρούν να κερδίσουν οπαδούς και ακόλουθους, κάνοντας χρήση μιας επιχειρηματολογίας που, χωρίς να στηρίζεται σε κανένα επιστημονικό δεδομένο, κινείται ανάμεσα στην πομπώδη κοινοτοπία και τον συγκαλυμμένο ή απροκάλυπτο μυστικισμό. 



Κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές έρχονται να ενισχύσουν αυτή την παραφιλολογία, ξεσηκώνοντας τη φαντασία για το άγνωστο και εξάπτοντας τους μεταφυσικούς φόβους του καθενός. 
Σενάρια συνωμοσίας και fake news γίνονται viral καθημερινά στα δίκτυα ενημέρωσης. 


Πρόσωπα αυτοπροβάλλονται στο εξωτερικό, αλλά και στον τόπο μας, σαν σωτήρες, μύστες και φωστήρες, δηλώνοντας ότι αυτοί και μόνο κατέχουν το βαθύ νόημα της ζωής, ότι αυτοί και μόνο έχουν αντίληψη των μυστηρίων του φυσικού κόσμου και του σύμπαντος, πρόθυμοι να μεταδώσουν στο κοινό τους την "μοναδική" αλήθεια, στοχεύοντας σε μια θρησκευτικού τύπου πίστη και δέος προς τα ψευδοεπιστημονικά ιδεολογήματά τους, και σε μια, πολλαπλών σκοπιμοτήτων, χειραγώγησή του.  

Προγράμματα και κέντρα στήνονται, που υπόσχονται εμβάθυνση στα άδυτα της ψυχής, αξιοποίηση δυνάμεων που δεν γνωρίζουμε ότι διαθέτουμε και ζωή χαρισάμενη υπό το φως μιας νέας πνευματικότητας. 

Συμπαντολόγοι και αστρολόγοι, σαμάνοι και ενεργειακοί θεραπευτές, προφήτες και μωροφιλόσοφοι "κάνουν παιχνίδι" ανενόχλητα, χωρίς σοβαρές αντιδράσεις, απολαμβάνοντας μια ιδιότυπη ασυλία. 

Σε απόρροια του καταιγισμού αυτού του είδους της παραπληροφόρησης αμβλύνεται η ικανότητα του καθενός από εμάς για κριτική ματιά στα γεγονότα και για τη δέουσα επιφύλαξη ως προς την αξιοπιστία της πληροφορίας, ενθαρρύνεται η ενδοστρέφεια και ο αναχωρητισμός, και πλήττεται έτσι τελικά ακόμα και η λειτουργία της συμμετοχικής δημοκρατίας. 

Αν και παραμένει το ερώτημα γιατί όλη αυτή η μωρολογία βρίσκει απήχηση, ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν όσοι ασχολούνται με τις ανθρωπιστικές επιστήμες  (ανθρωπολόγοι, ψυχίατροι και κοινωνιολόγοι), 
πάντως είναι ιστορικά διαπιστωμένο ότι τέτοιες ροπές φουντώνουν σε καιρούς οικονομικής, κοινωνικής και αξιακής κρίσης. 


Μιλάμε για ένα φάσμα νεο-σκοταδισμού, γέννημα παρακμιακής σκέψης, που μολύνει τον πολιτισμό μας, διαχέει την αμφιβολία και τη σύγχυση και λειτουργεί σε βάρος της κοινωνικής συνοχής, στο βαθμό που δεν αντιμετωπίζεται καίρια και σαν ξένο σώμα από την επιστημονική κοινότητα που πρέπει να βρίσκεται  σε ανοικτό διάλογο και συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς της εκπαιδευτικής πολιτικής και του πολιτισμού πάνω στο θέμα αυτό. 
Ειδικά το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να επιτηρεί με σχολαστικότητα όσα, εκτός διδακτέας ύλης, περνάνε με τη μορφή επιμορφωτικών διαλέξεων στο χώρο της Εκπαίδευσης. 


Μια παλιότερη ραδιοφωνική συνέντευξη του καθηγητή Στέφανου Τραχανά* στο Σκάι Κρήτης 92,1 στις 23.02.2017, υπογραμμίζει, σε λόγο απλό και κατανοητό, ακριβώς αυτή τη δραματική διάσταση της παρέκκλισης από τον ορθολογισμό και την αιτιοκρατία. 

Το ηχητικό υλικό ΕΔΩ:

https://www.youtube.com/watch?v=3QlIU3x3Axc

*Ο Στέφανος Τραχανάς σπούδασε Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και μετά Θεωρητική Φυσική στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών "Δημόκριτος" και στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Harvard. Διδάσκει, μεταξύ άλλων, Κβαντική Φυσική και Διαφορικές Εξισώσεις στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1983 έως σήμερα. Είναι συγγραφέας εννέα πανεπιστημιακών συγγραμμάτων στα παραπάνω πεδία και ενός βιβλίου για το ευρύτερο µορφωµένο κοινό µε τίτλο "Το φάντασµα της όπερας: Η επιστήµη στον πολιτισµό µας." 
Σαν ιδρυτικό μέλος και διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης μέχρι το 2013 είχε τη βασική ευθύνη για τη δημιουργία του πρώτου πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου της χώρας.

Τα τελευταία χρόνια το όνειρό του είναι η διαδικτυακή εκπαίδευση και το νέο είδος εκπαιδευτικού υλικού που θα χρειαστεί για να την στηρίξει. Πιστεύει ότι η χώρα μας δεν μπορεί να μείνει έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται αλλού σε αυτό το θέμα και γι' αυτόν το σκοπό πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση της διαδικτυακής πλατφόρμας MATHESIS (https://mathesis.cup.gr/) με δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα για όλους,  με δεκάδες χιλιάδες εγγραφές μέχρι σήμερα, στο οποίο και προσφέρει εθελοντικά την εργασία του τόσο ως διευθυντής του, όσο και ως δάσκαλος ή συγγραφέας.