MySpaArt

ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ  ΣΤΗΝ  ΚΡΑΤΙΚΗ  ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

 

Αυτό τον καιρό η ΕΡΤ 1 προβάλλει τις μεταμεσονύχτιες ώρες την πολυσυζητημένη σειρά «ΟΙ ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ» του History Channel. Η σειρά είναι διαθέσιμη και στην πλατφόρμα της ERTFLIX.

Η αμερικανική αυτή σειρά ξεκίνησε σαν παραγωγή το 2009 από το History Channel και έχει ολοκληρώσει μέχρι τις μέρες μας 16 κύκλους και 188 συνολικά ωριαία επεισόδια. Η πανδημία έχει μπλοκάρει την προγραμματισμένη παραγωγή νέων επεισοδίων. 

Εμπνευστής της σειράς ήταν ο Έριχ φον Ντένικεν (Erich von Däniken, 1935 -). Φέρεται σαν επί δεκαετίες διευθυντικό στέλεχος μεγάλων ελβετικών ξενοδοχειακών μονάδων, που μεταπήδησε επιχειρηματικά στο κόσμο των εκδόσεων, δημοσιεύοντας το πρώτο του βιβλίο «Τα Άρματα των Θεών; Τα Άλυτα Μυστήρια του Παρελθόντος» το 1968, και στη συνέχεια στον κόσμο του θεάματος, αξιοποιώντας κερδοφόρα την εμμονή του για την επίδραση εξωγήινων στους αρχαίους πολιτισμούς. Προφανώς, διέθετε την επινοητικότητα να προβλέψει την απήχηση που θα έβρισκε το θέμα στο ευρύ κοινό. Ο ίδιος παινεύεται, ίσως όχι άδικα, ότι οι θεωρίες του αποτέλεσαν την βάση για κινηματογραφικές επιτυχίες όπως «Οι κυνηγοί της χαμένης κιβωτού» (1981), «Ε.Τ. o Εξωγήινος» (1982), «Stargate» (1994), «Επαφή» (1997). Περιττό να ειπωθεί πως δε χρειάστηκε πανεπιστημιακούς τίτλους γι’ αυτή του την επιτυχία.

Στη σειρά θα βρει κανείς και κοσμολογικές απόψεις, όπως εκείνες του  λευκορώσου Ιμμάνουελ Βελικόφσκι (Immanuel Velikovsky, 1895-1979), γιατρού με σπουδές Ψυχολογίας, που, φλερτάροντας με την Φυσική, ανέπτυξε θεωρίες σχετικά με γεωλογικές καταστροφές από αλληλεπίδραση και συγκρούσεις πλανητών στο ηλιακό μας σύστημα, που δήθεν ανιχνεύονται στη μυθολογία και τους θρύλους των αρχαίων πολιτισμών, θεωρίες που έχουν απορριφθεί σαν εντελώς ανυπόστατες από την ακαδημαϊκή κοινότητα. 

Στην επίσημη παρουσίαση της σειράς το κρατικό κανάλι αναφέρει ότι πρόκειται για:

“Ιστορική σειρά ντοκιμαντέρ που εξετάζει 75 εκατομμύρια χρόνια πίσω, την ιστορία των εξωγήινων στοιχείων στον πλανήτη, από την εποχή των δεινοσαύρων, μέχρι τις μέρες μας.”

Θα περίμενε κανείς από την κρατική τηλεόραση να περιλάβει στην προαναγγελία και την παρουσίαση της σειράς έναν σχολιασμό που να βάζει τα πράγματα στη θέση τους.

Η ΕΡΤ, σαν ο φορέας της κρατικής ενημέρωσης, όπως άλλωστε και το θεσμικό Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, οφείλει να επισημαίνει στο τηλεοπτικό κοινό ότι τα «ντοκιμαντέρ» αυτού του είδους είναι προϊόντα μυθοπλασίας, με επιλεκτική χρήση επιστημονικών δεδομένων, επίπλαστων αφηγημάτων και τεχνητών χρονολογήσεων, και καμιά σχέση δεν έχουν με την τεκμηριωμένη γνώση.

 

Γιατί βέβαια οι «Εξωγήινοι της Αρχαιότητας» δεν είναι μια ΙΣΤΟΡΙΚΗ σειρά, αλλά ένα απάνθισμα ΜΥΘΕΥΜΑΤΩΝ γύρω από την καταγωγή του ανθρώπινου είδους, πλαισιωμένο από κοσμογονικές εικασίες επιστημονικής φαντασίας.

Δεν πρόκειται δηλαδή για ενημερωτική εκπομπή, αλλά στην καλύτερη περίπτωση για ψυχαγωγική σειρά ψευδο-επιστημονικής και ψευδο-ιστορικής φαντασίας.

 

Τα παραπάνω γίνονται αφορμή για έναν γενικότερο προβληματισμό. 

Γιατί ο κόσμος τείνει να θέλγεται και να πιστεύει το απίθανο;            

Γιατί οι σαμάνοι της πληροφορίας βρίσκουν τόσο μεγάλη απήχηση;

 

Στον καιρό της πανδημίας ο πόλεμος του σκεπτικισμού και της παραπληροφόρησης καλά κρατεί.  Μεγάλη μερίδα του κόσμου διακατέχεται από την αμφιβολία και την αμφισβήτηση απέναντι στην πληροφορία και την είδηση, σ’ ένα περιβάλλον πολιτικά ασταθές, ρευστό και διχαστικό (κρίση οικονομική, προσφυγικά κύματα, κλιματική αλλαγή). Οι ηγεσίες ανά τον κόσμο ενοχοποιούνται όσο ποτέ άλλοτε για αναξιοπιστία, αφού δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν τις αντιφατικές πολιτικές τους, άλλα στα λόγια, άλλα στην πράξη, όσο οι μεγάλοι του κεφαλαίου συσσωρεύουν τον πλούτο σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων.    

 

Τί κοινό να υπάρχει ανάμεσα στις θεωρίες για προσχεδιασμένη πανδημία, για περιοριστικά μέτρα και lockdown που έχουν σαν μόνο προορισμό να υποτάξουν οριστικά τον κόσμο της εργασίας, για εμβόλια που τροποποιούν το γενετικό μας υλικό και σε εκείνες τις θεωρίες που αποδίδουν τη ζωή στον πλανήτη Γη ή την ανθρώπινη καταγωγή και ευφυία σε παρεμβάσεις εξωγήινων όντων;

 

Οι μύθοι και τα παραμύθια αποτελούσαν πάντα μέρος της παράδοσης απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη. Για τα παιδιά αυτή είναι η πρώτη, απλοΪκή, αρχετυπική αποτύπωση της διάκρισης ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στην απειλή και στην αποτροπή του κινδύνου.

Ο κακός ο λύκος, οι σατανικές μάγισσες και οι φοβεροί γίγαντες των παραμυθιών είναι οι αρνητικοί super-μπαμπούλες, που κατατροπώνονται στην πορεία, για να δικαιωθεί στο τέλος θριαμβευτικά ο αγαθός, αθώος κόσμος μας.

Μα και τα παραμύθια για μεγάλους έχουν μεγάλη πέραση και απήχηση, με τις αμερικανικές κυρίως ταινίες, σειρές και video-games του είδους να κάνουν θραύση στις προτιμήσεις του κοινού. Επιστημονική φαντασία, ταινίες καταστροφής, θρίλερ μυστηρίου και συνωμοσίες ολέθρου κινούνται εύκολα στην αγορά, χάρη στη θεαματικότητα, το σασπένς και την κορύφωση της έξαψης, που  ενισχύεται με κάθε διαθέσιμο σκηνοθετικό τέχνασμα, όπως η ασθματική ταχύτητα και η γρήγορη εναλλαγή των σκηνών.

 

Δε θα μπορούσε να λείπει από αυτή την χρυσοφόρα παραφιλολογία το πρόσφορο θέμα της ερμηνείας ή και της κατασκευής ανεξήγητων φαινομένων και μυστηρίων για το βαθύ παρελθόν του πλανήτη και του ανθρώπου.

 

Η χαμένη Ατλαντίδα είναι ένα παράδειγμα ενός μύθου που δεν έχασε ποτέ τη δημοφιλία του.

Αρχαίοι αστροναύτες, καταστροφικά γεγονότα που εξέτρεψαν την ιστορία, αποκρυφιστικοί μύθοι, κοσμογονίες που ενισχύουν τον ρατσισμό, χαμένοι πολιτισμοί στον πυρήνα της Γης, ή κάτω απ’ την Ανταρκτική ή χαμένοι στα βάθη της ζούγκλας του Αμαζονίου, συνθέτουν το ρεπερτόριο της ψευδο-ιστορίας, πλασιωμένα με στοιχεία ψευδο-αρχαιολογίας και στηριγμένα σε ψευδο-επιστημονικά επιχειρήματα και επιστημονικές αλχημείες.  

Όλα αυτά περιλαμβάνονται στην ποπ κουλτούρα, γιατί εξάπτουν τη φαντασία των ανθρώπων. Γι’ αυτό και έχουν προσφέρει άφθονο υλικό στην βιομηχανία του κινηματογράφου, των τηλεοπτικών σειρών, των βιντεο-παιχνιδιών, ακόμα και στη λογοτεχνία, αποφέροντας τεράστια κέρδη στους παραγωγούς τους.

 

Έχουν όμως και τη σκοτεινή τους πλευρά!

Το κακό είναι πως η ψευδο-ιστορία, όπως και η ψευδο-επιστήμη φιλοδοξούν να περάσουν σαν τεκμηριωμένη γνώση.

Στο περιθώριο των μυθευμάτων ευδοκιμούν συχνά ρατσιστικές ιδέες, συνωμοσιολογικές ερμηνείες της ιστορίας και υποχθόνιοι πολιτικοί σχεδιασμοί. Πάνω σε πλαστά δεδομένα ενθαρρύνονται περιθωριακές θρησκευτικές πεποιθήσεις και καταστροφικές τάσεις. Συμβαίνει κάποτε να οδηγούν σε τραγικές καταστάσεις τους ανθρώπους που επηρεάζουν.

Ένα από τα πιο ακραία: στις 26η Μαρτίου 1977 ανακαλύφθηκαν 39 πτώματα κοντά στο Σαν Ντιέγκο. Ηταν ντυμένα ομοιόμορφα και είχαν αυτοκτονήσει κάτω από τις οδηγίες της θρησκευτικής αίρεσης «Πύλη του Ουρανού». Τα μέλη της αίρεσης πίστευαν ότι η ανθρωπότητα δημιουργήθηκε από τους εξωγήινους με το όνομα «Διαστημικοί Αδελφοί», τους οποίους θα ξανάβρισκαν αφού πρώτα αποποιούνταν το θνητό τους σώμα.

 

Το χειρότερο είναι πως η φιλολογία αυτή, διεκδικώντας τη μαρτυρία της Αποκάλυψης της απόκρυφης αλήθειας, καταλήγει να θέτει έμμεσα σε αμφισβήτηση τον επιστημονικό κόσμο και να δυσφημεί τους ερευνητές της επιστήμης και της ιστορίας σαν διαβλητούς ψευδολόγους, στρατευμένους από σκοτεινά συμφέροντα για την συγκάλυψη της πραγματικότητας. 

 

Τα παραμύθια «πουλάνε», η αποκατάσταση της αλήθειας όμως όχι.

 

Στο βιβλίο του «Επινοημένη Γνώση, Ψευδοϊστορία, Ψευδοεπιστήμη και Ψευδοθρησκείες» (Εκδόσεις 21^ου Αιώνα) ο Ronald H. Fritze, καθηγητής Ιστορίας και πρύτανης του Κολλεγίου Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου Athens State της Αλαμπάμα, αναζητά και ανασκευάζει όλες αυτές τις επιστημονικοφανείς εκδοχές του επινοημένου σύμπαντος, ξεχωρίζοντας τα μυθεύματα από τα τεκμηριωμένα, επαληθευμένα  γεγονότα.               

Παράλληλα επιχειρεί να διερευνήσει αυτό το πεδίο ιδεών της μαζικής κουλτούρας και των αντίστοιχων ανθρώπινων συμπεριφορών, το «εναλλακτικό λατρευτικό πεδίο» (cultic milieu*) όπως το ονομάζει, που συχνά καταλήγει σε ανορθολογικές και αντιδραστικές πεποιθήσεις και ιδεολογίες.

*Αιρετικό κοινωνικό πλαίσιο

 

ΠΗΓΕΣ: WIKIPEDIA-ΤΟ ΒΗΜΑ-ΕΦΣΥΝ

Επίσης : On the Perils and Pleasures of Confronting Pseudohistory Ronald H. Fritze

Historically Speaking, Volume 10, Number 5, November 2009, pp. 2-5

Article Published by Johns Hopkins University Press